زخم بستر، که به آن زخم فشار نیز گفته میشود، یکی از مشکلات شایع در بیماران بستری در بیمارستان‌ها یا افرادی است که به مدت طولانی در یک وضعیت ثابت قرار می‌گیرند. این نوع زخم‌ها معمولاً در مناطقی از بدن ایجاد می‌شوند که فشار زیادی به پوست و بافت‌های زیرین وارد میشود، به‌ویژه در نواحی با پوست نازک و استخوان‌های برجسته مانند پاشنه‌ها، قوزک‌ها، باسن و ستون فقرات. زخم بستر می‌تواند تاثیرات جدی بر سلامت فرد بگذارد و در صورت عدم درمان صحیح، ممکن است به عوارض جدی‌تری منجر شود. در این مقاله به بررسی علل، انواع، علائم، پیشگیری و اینکه درمان زخم بستر چیست می‌پردازیم.
تعریف زخم بستر
زخم بستر به آسیب یا زخمی گفته میشود که در اثر فشار طولانیمدت بر روی پوست و بافت‌های نرم بدن ایجاد میشود. این فشار باعث کاهش جریان خون به نواحی مختلف بدن میشود و در نتیجه موجب آسیب به بافت‌ها و پوست می‌گردد. در این شرایط، بافت‌های مختلف بدن مانند پوست، عضلات و گاهی استخوانها دچار آسیب شده و به زخم تبدیل می‌شوند.
این نوع زخم‌ها معمولاً در افرادی که به مدت طولانی در یک وضعیت ثابت باقی می‌مانند، از جمله بیماران بستری در بیمارستان‌ها یا افرادی که قادر به حرکت یا جابجایی نیستند، شایع است. همچنین افرادی که دارای شرایط خاصی مانند دیابت یا بیماری‌های قلبی هستند، بیشتر در معرض ابتلا به زخم بستر قرار دارند.
💡 بیشتر بخوانید: تشک مواج سلولی چیست و چه کاربردی دارد؟
علل ایجاد زخم بستر چیست؟
علت اصلی زخم بستر فشار مستمر بر روی ناحیه‌ای از بدن است که باعث کاهش جریان خون به بافت‌های زیرین میشود. این فشار می‌تواند در اثر مدت‌زمان طولانی قرار گرفتن در یک وضعیت ثابت مانند دراز کشیدن یا نشستن بر روی یک سطح سخت ایجاد شود. علاوه بر فشار، عوامل دیگری نیز می‌توانند به بروز زخم بستر کمک کنند، از جمله:
- کشیدن پوست: زمانی که پوست کشیده میشود، به‌ویژه در افراد ناتوان که قادر به جابجایی خود نیستند، آسیب به پوست و بافت‌ها بیشتر میشود.
- رطوبت: رطوبت بیش از حد در نواحی مختلف بدن مانند زیر بغل یا نواحی تناسلی می‌تواند باعث نرم شدن پوست و افزایش آسیب‌پذیری آن شود.
- کمبود تغذیه مناسب: افراد با تغذیه نامناسب و کمبود مواد مغذی مانند پروتئین، ویتامین C و روی بیشتر در معرض ابتلا به زخم بستر هستند.
- عفونت‌ها: عفونت‌های پوستی یا عفونت‌های داخلی می‌توانند در فرآیند بهبودی زخم بستر اختلال ایجاد کرده و روند درمان را طولانی کنند.
- بیماری‌های خاص: بیماری‌هایی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و اختلالات عصبی می‌توانند خطر ابتلا به زخم بستر را افزایش دهند.
انواع زخم بستر
زخم‌های بستر بر اساس شدت آسیب به پوست و بافت‌های زیرین به درجات مختلف تقسیم می‌شوند. این درجات شامل پنج مرحله است که از وضعیت خفیف‌تر تا شدیدتر تغییر می‌کند:
- مرحله 1: در این مرحله، پوست فقط دچار قرمزی و التهاب میشود، اما هنوز هیچ‌گونه آسیب به پوست دیده نمی‌شود. اگر فشار بهطور مؤثر کاهش یابد، این قرمزی می‌تواند بهبود یابد.
- مرحله 2: در این مرحله، آسیب به پوست عمیق‌تر میشود و ممکن است زخمی سطحی یا تاول ایجاد شود. در این مرحله، پوست نازک میشود و ممکن است خونریزی نیز مشاهده گردد.
- مرحله 3: در این مرحله، زخم به لایه‌های عمیق‌تر پوست و بافت‌های زیرین وارد میشود. آسیب به بافت چربی زیرین نیز مشاهده میشود.
- مرحله 4: در این مرحله، آسیب به لایه‌های عمیق‌تر بافت‌ها مانند عضلات و استخوانها وارد میشود. این زخم‌ها بسیار دردناک هستند و ممکن است عفونت نیز رخ دهد.
- زخم بستر عمیق: این مرحله شامل آسیب‌های وسیع‌تری است که بهطور عمده بافت‌های عمیق‌تر بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و ممکن است با عفونت‌های جدی همراه باشد.
علائم زخم بستر چیست؟
زخم بستر معمولاً با علائمی مانند قرمزی، التهاب و درد در نواحی خاصی از پوست همراه است. در مراحل ابتدایی، ممکن است پوست فقط قرمز شود و وقتی که فشار کاهش یابد، به حالت عادی برگردد. اما در مراحل بعدی، علائم زیر مشاهده میشود:
- تورم و تغییر رنگ پوست: ناحیه تحت فشار ممکن است قرمز، بنفش یا خاکی شود.
- درد و سوزش: فرد ممکن است احساس درد یا سوزش در ناحیه تحت فشار داشته باشد.
- زخم‌ها و تاول‌ها: در مراحل بعدی، زخم‌هایی در ناحیه آسیب‌دیده ایجاد میشود که ممکن است با خونریزی یا ترشحات عفونی همراه باشد.
- احساس سفتی یا تغییر شکل پوست: پوست ممکن است سخت شده و احساس غیرطبیعی داشته باشد.
پیشگیری از زخم بستر
پیشگیری از زخم بستر یکی از مهم‌ترین اقدامات برای حفظ سلامت افراد بستری یا کسانی که به مدت طولانی قادر به حرکت نیستند، است. برخی از روش‌های پیشگیری شامل موارد زیر است:
- تغییر وضعیت بدن: افراد بستری باید بهطور منظم وضعیت بدن خود را تغییر دهند. تغییرات مکرر وضعیت بدن می‌تواند به کاهش فشار بر روی نواحی خاص بدن کمک کند.
- استفاده از بالشتکهای حمایتی و تشک‌های خاص: استفاده از بالشتکهای مخصوص برای کاهش فشار بر روی نواحی خاص بدن، مانند پاشنه‌ها و قوزک‌ها، از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین می‌توانید از تشک مواج استفاده کنید.
- حفظ بهداشت پوست: حفظ تمیزی و خشکی پوست از ایجاد زخم بستر جلوگیری می‌کند. شستشو و خشک نگهداشتن پوست کمک زیادی به جلوگیری از عفونت‌ها و آسیب‌های پوستی می‌کند.
- استفاده از محصولات مرطوب‌کننده: استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب‌کننده می‌تواند به کاهش خشکی و ترک خوردگی پوست کمک کند.
- رژیم غذایی مناسب: تأمین مواد مغذی مناسب برای بدن از جمله پروتئین، ویتامین C و روی برای حفظ سلامت پوست و بهبود سریع‌تر زخم‌ها ضروری است.
💡 بیشتر بخوانید: بهترین تشک مواج چه ویژگی هایی دارد؟
درمان زخم بستر چیست؟
درمان زخم بستر بستگی به مرحله و شدت آسیب دارد. در مراحل ابتدایی، درمان ممکن است شامل تغییر در وضعیت بدن، استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های ضدعفونیکننده و پوشش زخم‌ها باشد. در مراحل پیشرفتهتر، ممکن است نیاز به درمان‌های تخصصی‌تری از جمله جراحی یا استفاده از آنتیبیوتیکها برای درمان عفونت‌ها باشد.
- تمیز نگهداشتن زخم: زخم‌ها باید بهطور منظم تمیز و ضدعفونی شوند تا از ایجاد عفونت جلوگیری شود.
- پوشش مناسب زخم: استفاده از پانسمانهای خاص که به بهبود زخم کمک می‌کنند، می‌تواند مؤثر باشد.
- جراحی: در صورتی که زخم بستر بهطور جدی پیشرفت کرده باشد، ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن بافت مرده یا آسیب‌دیده باشد.
- آنتیبیوتیکها: در صورت وجود عفونت، پزشک ممکن است درمان با آنتیبیوتیکها را تجویز کند.
نتیجه‌گیری
زخم بستر یک مشکل جدی و شایع است که می‌تواند اثرات منفی زیادی بر روی کیفیت زندگی فرد بگذارد. پیشگیری از این زخم‌ها با تغییر وضعیت بدن، مراقبت از پوست، تغذیه مناسب و استفاده از بالشتکهای حمایتی امکان‌پذیر است. در صورت بروز زخم بستر، درمان به‌موقع و مناسب ضروری است تا از پیشرفت آن جلوگیری کرده و روند بهبودی را تسریع کند. در نهایت، توجه به این نکات می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به زخم بستر و بهبود وضعیت بیماران کمک کند. با شرکت ظریف تجارت صبا همراه باشید.
1. زخم بستر چیست؟
زخم بستر یک آسیب پوستی است که در اثر فشار طولانیمدت بر روی پوست ایجاد میشود، معمولاً در نواحی که استخوانها نزدیک به سطح پوست قرار دارند.
2. چگونه میتوان از زخم بستر پیشگیری کرد؟
برای پیشگیری از زخم بستر، باید بهطور منظم وضعیت بدن را تغییر داد، پوست را تمیز و خشک نگه داشت، از بالشتکهای حمایتی استفاده کرد و تغذیه مناسب داشت.
3. درمان زخم بستر به چه صورت است؟
درمان زخم بستر شامل تمیز نگهداشتن زخم، استفاده از پانسمانهای مناسب، داروهای ضدعفونیکننده، و در موارد پیشرفتهتر، جراحی یا آنتیبیوتیکها است.